“We moeten allemaal hard aan onze doelen werken, SAMEN!!”

Jacky is 13 jaar, als ze op school wordt betrapt bij het stelen van een portemonnee. Na aanmelding bij Molendrift blijkt dat Jacky het thuis niet gemakkelijk heeft. Ze woont sinds kort weer bij haar moeder, die ze de afgelopen drie jaar niet of nauwelijks heeft gezien. Moeder Sonja heeft een verstandelijke beperking en runt in haar eentje het gezin. Jacky heeft nog 2 broers en een klein zusje. De jongste is vier jaar en heeft een andere vader. Sonja krijgt hulp van een gezinsbegeleidster, maar de terugkomst van Jacky lijkt haar draagkracht te boven te gaan.

Jacky eist als puber veel aandacht. Ze zoekt de strijd met haar broers, moeder en ook op school. Veel ruzie, weglopen en grenzen die niet worden gerespecteerd, maar overschreden. De bom barst als Jacky een portemonnee heeft gestolen van een klasgenoot. De raad van Kinderbescherming dreigt Jacky uit huis te plaatsen.

Een half jaar later is de rust weer gekeerd. Marieke Keizer, pedagoog en hulpverlener bij Molendrift, heeft goed naar Jacky en haar moeder geluisterd. In overleg met de gezinscoach besluiten ze Samen1Plan in te zetten. Jacky is geholpen, als iedereen in het gezin de steun krijgt, die ze nodig hebben. Sonja krijgt de kans om te bewijzen dat ze haar gezin draaiende kan houden, een veilig thuis kan creëren. Dat kan ze niet alleen. Daarvoor heeft ze de juiste hulp nodig en, zegt Sonja: “kunnen de mensen dan doen wat ik vraag?” 

Marieke Keizer en de gezinscoach zorgen er voor dat iedereen binnen het gezin gehoord wordt en de hulp rond het gezin samenvalt in één plan, waar iedereen zicht op heeft.

Marieke: “Door het onderzoek van de Raad van Kinderbescherming dreigde er een situatie te ontstaan, waarin iedereen het overzicht verloor. Door het vertrek van Jacky bij haar vader, waren er twijfels ontstaan over de veiligheid voor Jacky, zowel in het verleden toen ze bij haar vader woonde als nu, in de nieuwe situatie waarin ze terug was bij haar moeder. De vader van Sonja’s jongste dochter had het gezin een half jaar terug ook verlaten. Sonja dreigde te bezwijken onder de last van de zorg en opvoeding van haar kinderen. School had een diefstal van Jacky gemeld, waardoor Justitie ook aan de deur stond. Door de aanmelding van Jacky bij Molendrift kreeg ik contact met moeder en de gezinsbegeleidster. Moeder vertrouwde de gezinsbegeleidster niet meer, waardoor deze haar invloed op het gezin dreigde te verliezen. 

“Natuurlijk moest hier snel gehandeld worden, om te voorkomen dat het gezin uit elkaar zou worden getrokken.” 

Moeder had op korte termijn behoefte aan stevige hulp; iemand die naast haar stond en haar direct kon steunen in het gezin. Sonja was geholpen met afspraken in de opvoeding, die zij en haar kinderen konden begrijpen en handhaven. Waar nodig kregen de kinderen hulp, die Sonja kon ontlasten. School en Molendrift werden hierbij ingeschakeld. Alle acties werden samen bedacht en zo uitgevoerd, dat de draagkracht binnen het gezin kon herstellen.”

De structuur van Samen1Plan helpt om vanuit een gezamenlijk perspectief, tot doelen en acties te komen. Goede afspraken in voor iedereen begrijpelijke taal. De toegankelijkheid van het systeem, zorgt er voor dat het ook een gemakkelijk middel is om met elkaar in contact te blijven. Met één bericht breng je iedereen gelijktijdig op de hoogte. Ook als iets niet gedaan is, of fout dreigt te gaan, waardoor je snel kan handelen. Marieke: “Door samen met Sonja en de gezinsbegeleidster het plan in te vullen, letterlijk samen achter de computer, werd het vertrouwen van haar in de gezinsbegeleidster hersteld. 

“De paniek trok weg, waardoor Sonja weer rustig kon nadenken.”

Het was goed dat wij er allebei waren om naar haar te luisteren. Goed ook dat zij ter plekke kon zien, dat wij het plan in haar woorden in het systeem invoerden. Zij wist zich weer serieus genomen, geen slachtoffer meer van dwangbrieven van Raad of Justitie, waarvan ze de inhoud nauwelijks begreep. Samen1Plan gaf haar haar eigen macht terug. Door het herstelde vertrouwen van Sonja in haar gezinsbegeleidster, kon deze binnen Samen1Plan de rol van regisseur op zich nemen. Ook als het mis ging mocht deze aan de bel trekken, een signaal afgeven via het systeem. Sonja begreep dat zo’n signaal bedoeld was om snel tot actie te komen. Om er voor te zorgen, dat problemen niet uit de hand konden lopen.”

Marieke begint met de vraag hoe Sonja de toekomst ziet. Sonja is hierin vastberaden en beslist: 

“Alle vier mijn kinderen wonen thuis bij mij in een fijne en veilige omgeving. ”

Een helder perspectief, dat in al zijn eenvoud de diepste wens van Sonja aangeeft. Zij wil alles doen, wat in haar macht ligt, om haar kinderen bij zich te houden en goed op te voeden. Het vastleggen van dit perspectief is een erkenning van haar wens en motiveert haar voor de hulp, die ze nodig heeft. Sonja ziet dit en aanvaardt dit ook, nu zij merkt dat haar verlangens worden gehoord en gehonoreerd. Met het vastleggen van dit perspectief is aan de condities voldaan, om de volgende stappen te kunnen zetten. Elk gezinslid krijgt de kans om te vertellen wat voor hun een prettig thuis zou zijn, wat daarvoor nodig is en wat zij zelf willen bijdragen. Welke dingen zij moeilijk vinden. Moeder spreekt hierin voor haar jongste dochter de vurige wens uit dat iedereen bij elkaar kan blijven, “want je blijft toch één gezin.”

Om rust en orde te creëren neemt de gezinsbegeleidster de taken in de huishouding en de administratieve taken met Sonja door. In het begin komt zij drie keer in de week thuis in het gezin, en werkt zij samen met Sonja op. Dat gaat zo goed, dat het moeite kost om Sonja te overtuigen dat ze heel veel dingen ook zelf kan, zonder hulp. De belofte en het nakomen daarvan, om regelmatig te bellen, stellen Sonja gerust. Ze mist vooral de gezelligheid. Een buurvrouw, waar Sonja goede contacten mee heeft, vraagt Sonja daarom wat vaker op de koffie, “alleen is ook maar alleen.” De gezinsbegeleidster ondersteunt Sonja ook in het handhaven van de afspraken met de kinderen. 

Sonja staat er op dat zij in Samen1Plan aangeeft hoe dat gaat. Groen als alles rustig is thuis, oranje als er ruzies zijn geweest en rood als Sonja het gevoel heeft dat zij de kinderen niet aankan. Als Sonja rood heeft ingevuld, stuurt ze ook een notitie naar haar gezinsbegeleidster. Die belt haar dan diezelfde dag nog en probeert langs te komen als dat nodig is. Sonja heeft een goed lerend vermogen. De doelen van haar en haar kinderen, zoals deze in hun eigen woorden in Samen1Plan zijn vastgelegd geven haar vertrouwen en houvast. Ook dochter Jacky is zich bewust, dat zij zich in de nieuwe situatie moet aanpassen, wil het plan kans van slagen hebben. “We moeten allemaal hard aan onze doelen werken, SAMEN!!”, benadrukt Jacky.

De terugkomst thuis van Jacky, overstijgt de draagkracht van moeder Sonja. De gezinsbegeleidster heeft haar handen vol om de relatie in goede banen te leiden. Zij moet regelmatig bemiddelen. Op school heeft Jacky ook moeite om zich aan te passen. Ze scheldt en slaat als haar iets niet zint. Jacky heeft snel het gevoel dat ze wordt uitgelachen of buitengesloten. Ze weet niet hoe ze anders kan reageren. Marieke start haar behandeling bij Molendrift. Daar leert ze haar eigen reacties te herkennen en benoemen. Samen met Marieke verzint ze alternatieven, die ze thuis en op school oefent. Tot 10 tellen als ze haar boosheid voelt opkomen. Of naar haar mentor gaan, als ze het gevoel heeft dat ze gepest wordt. 

Met school en thuis, met het hele gezin worden er nog meer gedetailleerde afspraken gemaakt en binnen Samen1Plan opgeschreven. De tijd van opstaan en naar bed gaan, bijvoorbeeld. Aan moeder laten weten waar zij is, als zij buitenshuis gaat. Haar broer en broertje niet uitdagen of jennen, maar samen de afwas doen, om de dag. Al die afspraken worden uitgeprint en op de koelkast gehangen. Zo is het een houvast voor iedereen. Jacky staat er op dat zij zelf binnen Samen1Plan de voortgang kan aangeven. Rood, oranje of groen. Het versterkt haar drang naar autonomie en gevoel voor eigenwaarde. Als het niet goed gaat, wil zij er graag eerst met Marieke over praten, dan pas met anderen. Iedereen gaat akkoord. Marieke en mentor houden contact over Jacky’s vorderingen op school.

Rudy, het jongere broertje van Jacky, is het stille kind in het gezin. Soms verzuimt hij school, als Sonja en Jacky ruzie maken en moeder hem vergeet. Hij blijft dan liggen met zijn hoofd onder de dekens. Als de ruzie over is, sluipt hij de deur uit. Op school doet hij zijn best en heeft hij het naar zijn zin. Zijn klassenleraar kent het gezin en houdt daarom al een extra oog op Rudy. De leraar is ook intern begeleider op de basisschool. Binnen Samen1Plan wordt hij aan Rudy gekoppeld. Hij houdt de vinger aan de pols en voert met regelmaat een wat langer gesprek. 

Het is belangrijk dat het met Rudy goed blijft gaan. Als Rudy te laat komt op school, geeft Rudy’s meester dit in het systeem aan. De gezinsbegeleidster checkt vervolgens bij moeder wat er gebeurd is. Gaandeweg wordt het gezin zich meer bewust van de gevolgen van de ruzies voor Rudy en komt er voor hem meer aandacht.

Maikel, de oudere broer van Jacky, lijkt heftiger te reageren op de situatie. Hij spijbelt regelmatig en sommige leraren hebben moeite om hem binnen de les te kunnen handhaven. Hij is brutaal en weigert taken uit te voeren. Marieke start een aantal behandelcontacten met Maikel. Maikel zegt dat hij het ‘te druk’ vindt thuis, sinds Jacky weer bij hen woont. Hij wil al jaren op basketbal, maar moeder hoort hem niet. Op school wordt hij ook gepest. Ze vinden hem ‘asociaal’. 

In overleg met Maikel en moeder besluiten ze om een persoonlijke begeleider te zoeken bij het auditorium van de universiteit. Ze vinden een student pedagogiek, die Maikel begeleidt bij zijn schoolwerk en regelmatig met hem op stap gaat. Naar de GasTerraFlames bijvoorbeeld, de basketbalclub uit de stad. Door de extra begeleiding is Maikel rustiger op school en thuis. Moeder leert complimenten te geven, elke keer als Maikel met goede verhalen thuis komt. Maikels mentor van school en zijn begeleider staan ook ingelogd in Samen1Plan. De doelen, thuis en op school ‘goed meedoen’ (zoals Maikel het zelf formuleert) worden al snel gehaald. De behandeling van Marieke stopt na drie maanden. Maikel spijbelt niet meer. “Nu nog vrienden maken”, zegt Maikel hoopvol, dat wordt mijn nieuwe doel.”

In week drie komt er een melding binnen via de Raad. Jacky is niet op komen dagen voor haar HALT-straf. De Raad is akkoord gegaan met het opschuiven van de ondertoezichtstelling (OTS), als moeder bewijst dat ze haar gezin aan kan. De diefstal van de portemonnee is afgedaan met een taakstraf, die via bureau HALT wordt uitgevoerd. De Raad trekt nu aan de alarmbel. Wie weet wat er aan de hand is? Is er wel voldoende toezicht? De gezinsbegeleidster stelt iedereen snel gerust. Moeder had de afspraak per abuis op de juiste dag, maar in de verkeerde week op de kalender geschreven. Zij heeft gebeld met HALT, Jacky kan alsnog starten op de kinderboerderij, maar dan een week later. Met een directe notitie in Samen1Plan is iedereen, diezelfde dag nog op de hoogte. Geen paniek dus, niets aan de hand.

Marieke: “In een half jaar zijn er zichtbare resultaten geboekt. Alle neuzen staan dezelfde kant op. Hulpverlening en begeleiding op school werken samen met het gezin, aan doelen die passen bij wat iedereen aankan. Sonja en Jacky ervaren dat zij zelf in controle zijn. Zij zijn degenen, die het vaakst inloggen op Samen1Plan en ons vertellen hoe het met hen gaat en wat zij nodig hebben. 

“De hulp die er is, gaat niet over hen, maar werkt mee aan de doelen die zij zelf hebben geformuleerd.” 

Dit motiveert iedereen om te willen veranderen én om de hulp te accepteren, die nog wel een tijd nodig blijft. In ieder geval redt Sonja het niet zonder ondersteuning en toezicht. Haar verstandelijke beperking begrenzen haar ook in het vermogen om zo’n groot gezin draaiende te houden. En natuurlijk zal het nooit een modelgezin worden. Dat mag ook nooit de inzet zijn van hulpverlening, mensen in een ideaal persen, dat niet haalbaar is. Als de kinderen veilig bij Sonja kunnen opgroeien, gevoed worden, gekoesterd worden en met ondersteuning, voldoende structuur krijgen om zich te kunnen ontwikkelen, dan hebben wij ons werk goed gedaan. 

Goede hulpverlening is gebaat bij een duidelijke structuur. Samen1Plan biedt de mogelijkheid om die structuur samen met de cliënt in te vullen, stap voor stap. Tegelijk maak je de uitvoering, de acties en bijhorende afspraken en verantwoordelijkheden, voor iedereen inzichtelijk. Het ligt allemaal vast in het plan. Zelfs of misschien wel juist in deze casus, waar de veiligheid thuis in het geding is en een beschermingsmaatregel dreigt, is Samen1Plan een goed anker. Het brengt de hulpverlening terug naar de essentie, eenvoudig doen en iedereen laten doen, wat op dat moment nodig is. De stappen in de juiste volgorde zetten, afspraken maken en nakomen, elkaar op tijd berichten, zodat er geen onduidelijkheden ontstaan of tegenstrijdige acties worden ingezet. Het zorgt voor de broodnodige rust, waardoor er ruimte komt voor het eigen gewenste perspectief.”