"Zodra het kalmer wordt in zijn hoofd, komen de rottige gevoelens op".

Rik wordt bij Molendrift aangemeld door de pleegzorg. Rik is het grootste deel van de dag boos. Zijn pleegouders willen het goede doen, maar weten ook niet goed hoe ze met Rik om moeten gaan. Ze hebben nog 4 kinderen, een druk en chaotisch gezin. Rik praat niet en trekt zich liever terug op zijn kamer, zeker als er weer eens een ruzie is geweest. Dan denkt ie aan zijn echte vader, die aan de drank is; aan zijn echte moeder die in de prostitutie werkt. Allebei verslaafd. En dan denkt ie aan alle nare dingen die er gebeurd zijn. Hoe kun je dan stoppen met boos zijn? Rik wil het liefst alles stuk maken.

Rik is een half jaar bij Kim Bartelink geweest, als orthopedagoog-generalist, zijn hulpverleenster bij Molendrift. Kim constateert dat Rik ernstig is verwaarloosd en uit dat verleden een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) heeft overgehouden. Rik wil de boosheid uit zijn hoofd jagen, de woede uit zijn lijf. Tegelijk zit al die woede opgesloten in nare herinneringen; die steeds weer terug komen. Trauma’s die hem volledig blokkeren. 

Samen besluiten ze tot een aantal sessies, waarbij EMDR wordt ingezet om de lading van die herinnering weg te halen. Dat lukt, maar daarmee is niet al het verdriet verdwenen. En soms is dat verdriet te groot voor en jongen van 14 jaar. Rik is klaar om de behandeling voor nu af te sluiten, de spanning is weg uit zijn lichaam. Als hij terugdenkt aan de nare gebeurtenissen, het verdriet niet helemaal. De dingen die hij heeft meegemaakt blijven naar. Rik kan zich weer concentreren in de klas. Hij is minder snel en minder vaak boos op alles en iedereen en vooral tevreden dat hij dat heeft bereikt. Rik weet dat hij terug kan komen, als hij later in zijn leven, opnieuw last krijgt van spanningen, bepaalde gebeurtenissen uit zijn verleden weer door zijn hoofd malen. Lees maar:

Rik was al eens van huis weg gelopen toen hij acht jaar was. Zijn opa en oma namen hem op, want alleen thuis met een verslaafde vader, zonder moeder; dat was geen leven. Toen hij 11 jaar was leek het beter te gaan met zijn vader. De rechter dacht ook dat zijn vader de verzorging en opvoeding wel weer aan kon. Rik wou het wel weer proberen. Wie wil er nu geen echte vader? 

Lang ging dat niet goed; de drank en drugs waren te sterk. Vader zat in de kroeg, terwijl Rik thuis voor zichzelf moest zorgen. Een jongen van 12, volledig op zichzelf aangewezen. Toen zijn vader geld had gestolen uit Rik’s portemonnee, ontplofte er iets bij Rik. Hij vloog zijn vader aan, begrijpelijk. Dat hij er over loog was nog het ergste, blijft Rik maar zeggen.

Rik loopt weg na de vechtpartij en word opgenomen in het gezin van een schoolvriendje. Een druk en chaotisch gezin, waar Rik de ruimte met 4 andere kinderen moet delen. Rik is timide en zijn hoofd zit meestal vol met herinneringen; de dingen die hij niet uit zijn hoofd kan halen. In het gezin is er nauwelijks aandacht of ruimte voor. Het is te vol, te druk. 

Op school is het rustiger, daar gaat Rik graag naar toe. Het is er veilig en voorspelbaar. Al kan hij zijn aandacht nauwelijks bij de stof houden. Zodra het kalmer wordt in zijn hoofd, komen de rottige gevoelens op. Zijn pleegouders willen wel helpen, maar weten niet precies hoe. Wat moet je zeggen? Wat kun je doen? In overleg met de pleegzorgwerker besluit Rik hulp te zoeken bij Molendrift. Een eerste stap naar hulp.

Rik begint te vertellen, voor het eerst. Het zijn geen prettige dingen. Rik vertelt ze niet graag. Hij schrijft ze liever op en houdt ze dan voor zichzelf. Hij begint een dagboek en dat is ook goed. In het dagboek zijn zijn gevoelens veilig opgeborgen. Niemand hoeft er iets van te vinden; een plek om intiem te kunnen zijn. 

Kim Bartelink is voorzichtig. Rik wil graag in het pleeggezin blijven. Het is misschien geen modelgezin, maar het zijn wel de mensen die hij het best kent. Kim Bartelink overlegt veel met de pleegouders en de pleegzorgwerker. Ze gaat op huisbezoek en houdt daarna telefonisch contact. Rik heeft behoefte aan een stabiele situatie. Een eigen kamer waar hij zich terug mag trekken is voor nu belangrijk. De pleegouders doen hun best Rik ruimte te geven, zijn woede te begrijpen. 

Kim vertelt dat Rik door zijn verleden getraumatiseerd is. PTTS maakt dat je weinig tot niets meer kan verdragen. De minste aanleiding leidt bij Rik tot een woede uitbarsting. Rik snapt nu ook dat die woede niet gewoon is, maar uit zijn verleden komt. De dag dat hij zijn vader aanvloog, zit hem nog het meest dwars. Dat zijn eigen vader zijn geld steelt om drugs voor te kopen is één ding, maar dat hij er nog over liegt ook, dat maakt Rik nog kwader. Elke keer als het door zijn hoofd schiet.

Zo zijn er een aantal ervaringen, die Rik samen met Kim uitpluist. Om een verandering te bewerkstelligen kiezen ze voor EMDR. Met hulp van EMDR kunnen traumatische ervaringen versnelt worden verwerkt. Het natuurlijk herstelmechanisme wordt als het ware weer geactiveerd. Deze raakt overbelast als er in iemands leven teveel nare dingen gebeuren. 

Bij Rik lukt het op deze manier met behulp van EMDR de lading van een aantal trauma’s weg te nemen. De herinneringen vreten hem niet langer op. Het verdriet is afgenomen, al zal dat niet zomaar volledig verdwijnen. Een nare gebeurtenis verandert met EMDR niet in iets moois. Je kan de geschiedenis niet terugdraaien. Rik kan zijn boosheid nu wel controleren; de emoties zijn hem niet langer de baas. Dat is wat hij wilde bereiken.

Rik besluit te stoppen bij Molendrift. Hij vindt het voor nu wel genoeg. Er is nog een lange weg te gaan. Een weg vol hobbels. Kinderen als Rik, die ernstig verwaarloosd zijn, kunnen hun verleden niet uitwissen. Op belangrijke momenten keert het terug. In vriendschappen en verkering, in hun schoolcarrière of als ze later werk zoeken; als ze zelf kinderen krijgen. Therapie kan hun helpen zichzelf in hun verleden te begrijpen, trauma’s te verwerken en emoties te herkennen en erkennen. Dat gaat niet in een keer, beschadiging op jonge leeftijd laat diepe sporen na. 

Rik zal nog jaren moeten overleven, om stukje bij beetje te ontspannen. Vertrouwen te krijgen, in anderen, in zichzelf. Rik komt terug, als hij in een nieuwe ontwikkelingsfase hulp nodig heeft . Dat heeft ie gezegd. Hij is altijd welkom bij Kim om samen opnieuw te bekijken wat hij dan nodig heeft om zich prettiger te voelen, om naar zijn eigen wil te kunnen functioneren. Dat heeft ze hem in ieder geval meegegeven.

Nb. Informatie over pleegzorg vind je hier https://www.pleegzorg.nl/